Hiraeth wedi’i weu i bob stori
Mae Tony Bennett yn ysgrifennu gyda Chymru yn ei esgyrn. Wedi’i eni yng Nghasnewydd, Sir Fynwy, a’i fagu yng Nghaerllion hanesyddol, roedd ei faes chwarae cyntaf yn y rhodfa Rufeinig oedd bron yn ei ardd gefn — atgof dyddiol fod straeon, fel cerrig, yn gallu para am ganrifoedd. Mae’r ymdeimlad hwn o hanes, lle a pherthyn wedi siapio popeth mae’n ei ysgrifennu.
Ar ôl gyrfa fyd-eang fel busneswr rhyngwladol, dychwelodd Tony at y tirweddau a’i ffurfiodd, gan droi at ffuglen gyda’r un chwilfrydedd ac egni a’i gymerodd ar draws cyfandiroedd. Mae ei nofel gyntaf, Beware the Quiet Man, yn dechrau yng ngwlad harddwch a mawredd Mynyddoedd y Preseli — cariad-llythyr at galon wyllt Sir Benfro. Mae’r dilyniant, The Argent Brothers, yn parhau â’i archwiliad o gariad, teyrngarwch, uchelgais, a’r cysylltiadau tawel, cymhleth sy’n dal teuluoedd gyda’i gilydd.
Mae bywyd Tony ei hun wedi’i weu i dirwedd Cymru: o deithiau plentyndod i arfordir Sir Benfro yn Austin 7 y teulu — “Nelson”, wedi’i alw felly am mai dim ond un golau blaen oedd ganddo — i fyw mewn cyn Ysgol Geiniog Gymreig ar ymylon Parc Cenedlaethol Eryri. Drwy’r dewisiadau hyn, mae’n anrhydeddu etifeddiaeth ei nain Maude, gafodd ei geni yng Nghaerffili ac na siaradodd Saesneg tan ei bod yn bedair ar ddeg oed, gyda’i gwreiddiau’n rhedeg yn ddwfn yng nghyfrwng a diwylliant ei mamwlad.
Fel “pantser” balch, mae Tony’n gadael i’w gymeriadau bennu eu cwrs eu hunain, gan eu dilyn drwy droeon annisgwyl yn hytrach na gorfodi eu tynged. Mae ei arddull yn ffafrio rhythm iaith naturiol, heb ofni torri confensiwn pan fo’r stori’n mynnu, yn aml wedi’i lliwio gan hiwmor caredig a phwysau tawel profiad byw.
Heddiw, yn ei wythdegau, mae Tony’n byw gyda’i wraig artistig, Bee, mewn fflat arfordirol ym Mhorthcawl, yn edrych dros Fôr Hafren tuag at arfordir Lloegr. Yr un tonnau sy’n torri yn erbyn y creigiau islaw yw’r rhai y carai ei dad eu gwylio ar dripiau dydd yn y 1950au — atgofion byw o’r gorffennol. Rhwng ei gilydd, mae gan Tony a Bee chwech o blant, wyth o wyrion, ac un ŵyr mawr wedi’i wasgaru ar draws y DU a’r byd — tystiolaeth fyw o bwysigrwydd parhaol teulu, curiad calon ei waith.
